امروزه با توجه به زیاد شدن قوانین سختگیرانه و متعدد مالیاتی
و همچنین جرائم سنگینی که در صورت عدم انجام تکالیف قانونی گریبانگیر اشخاص حقیقی و حقوقی می شود،
حتی گاهی منجر به نابودی و انحلال یک کسب و کار و یا شرکت می‌شود،
انجام امور مالیاتی به نحو احسن و نظارت بر امور مالی شرکتها با دید مالیاتی و با آگاهی از ماده‌های قانون مالیاتهای مستقیم،
قانون مالیات بر ارزش افزوده، قانون بیمه تامین اجتماعی و دستورالعمل ها، آیین نامه‌ها و بخشنامه‌های مرتبط با این قوانین
از نیازهای اساسی و ضروری فعالان اقتصادی اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی می‌باشد.
همانطور که گفته شد تنوع قوانین و بخشنامه‌ها و همچنین برداشت‌های متفاوت از متن یک ماده قانونی یکسان
باعث شده که انجام این امور به عنوان یک کار حساس، نیازمند تخصص و تجربۀ بالا باشد.
بدون شک در هر شرکتی بحث مالیات از جمله مواردی است که باید توجه ویژه‌ای به آن شود.
با توجه به اهمیت این موضوع در چند سال اخیر، سایت کافی نت شمرون مقاله ای در این زمینه منتشر کرده است.
در این مقاله ابتدا به تعریف مالیات می پردازیم و انواع آن را معرفی می کنیم،
بعد از آن به سراغ مشمولین مالیاتی می رویم، کمی از معافیت ها و مودیان مالیاتی می گوییم
مالیات چیست؟
درواقع نوعی هزینه اجتماعی است که افراد جامعه در راستای بهره‌برداری از امکانات و منابع یک کشور موظفند آن را پرداخت نمایند
تا توانایی‌های جایگزینی این امکانات و منابع فراهم شود.
مالیات در واقع انتقال بخشی از درآمدهای جامعه به دولت یا بخشی از سود فعالیت‌های اقتصادی است که نصیب دولت می‌شود،
زیرا ابزار و امکانات دست یابی به درآمد و سود‌ها را دولت فراهم ساخته است.
اقتصاددانان معمولاً از مالیات بر مصرف در مقابل درآمد حمایت می‌کنند،
به عنوان مثال سیگار از جمله کالا‌هایی است که دولت‌ها برای جلوگیری از مصرف آن مالیاتهای سنگین بر آن وضع می‌کنند، یا مالیات بر مصرف گازوئیل.
بر اساس گزارشی که بنیاد خیریه بلومبرگ به تازگی توسط رویترز منتشر کرده است،
صنعت تنباکو ۱۰ درصد درآمدهای مالیاتی چین را به خود اختصاص داده،
شرکت‌های دخانیات مانند فیلیپ موریس حدود ۶ میلیون اندونزیایی را تحت استخدام دارند
و به تنهایی بیش از شش میلیارد دلار مالیات غیرمستقیم به صندوق دولت می‌پردازد
هدف از وضع مالیات و عواقب عدم پرداخت آن
دولت‌ها از طریق وضع مالیاتی، هزینه‌های خدماتی که به شهروندان می‌دهند را جبران می‌نمایند
البته هدف از این کار برای اغلب کشور‌ها جبران هزینه نیست، اما به طور کلی، دولت از این طریق بخشی از هزینه های عمومی جامعه را امکان پذیر می سازد.
می توان گفت تامین سرمایه لازم جهت انجام پروژه ها، ارائه خدمات عمومی و تامین هزینه فعالیت های دولت، هدف های اصلی وضع مالیات هستند.
طبق قانون، پرداخت مالیات وضع شده، اجباری است و عدم پرداخت آن مجازات در پی خواهد داشت.
پرداخت ها نیز تنها و تنها توسط مراکز تحت نظارت دولت انجام می گیرد.
نرخ مالیات
مالیات توسط قانون و دولت مشخص می شود.
هیچ گاه این نرخ نمی تواند مبلغ ثابتی باشد زیرا بر اساس اطلاعات و جزئیات مفصلی تعیین می شود که یک شرکت یا شخص ارائه می دهد.
نظام مالیاتی باید یک نظام کارامد باشد و مالیات را براساس توانایی حقیقی افراد از آنها اخذ کند
درواقع مالیاتی که برای اغشار غنی درنظر گرفته می شود باید بیشتر از نرخی که باشد که از اقشار کم درآمد اخذ می کنند تا منجر به ورشکستگی کسب و کار نگردد.
انواع مالیات
مالیات در ایران به دو شکل مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود که هر یک از آنها به نوبه خود دارای تقسیم‌بندی خاص خود هستند که در ادامه به آنها می‌پردازیم
مستقیم
مالیات علاوه بر آنکه یک نوع هزینه ی اجتماعی است که شهروندان به منظور اداره‌ی امور جامعه، رشد و توسعه کشور می‌پردازند،
ابزار اصلی دولت‌ها در جهت‌گیری نظام اقتصادی نیز به شمار می‌رود.
مالیاتهای مستقیم جزو مالیات بر ثروت-درآمد تلقی می‌شوند که شهروندان با توجه به میزان ثروت-درآمد خود آن را محاسبه و پرداخت می‌نمایند.
مالیات مستقیم در یک دسته‌بندی کلی به دو بخش دارایی و درآمد تقسیم می‌شود
غیرمستقیم
مشکلات و معایب مالیاتهای غیرمستقیم از جمله پرداخت یکسان توسط فقیر و غنی و غیرمعین بودن باعث ایجاد مشکلاتی برای دولت‌ها می‌شود
که می‌توان با استفاده از روش مستقیم آنها را پوشش داد.
مالیات بر ارزش افزوده
یکی از منابع مهم درآمد دولت‌ها، درآمدهای مالیاتی ناشی از مالیات بر ارزش افزوده است.
دولت‌ها با دریافت مالیات به صورت مستمر می‌توانند خدمات ضروری را با برنامه ریزی مناسب به جامعه ارائه دهند.
یکی از مزیت‌های این مالیات سادگی وصول و پرداخت آن نسبت به سایر انواع مالیات‌ها است. مزیتی که باعث شده است به عنوان رایج ترین نوع مالیات شناخته شود.
همچنین مالیات ارزش افزوده بدلیل مزایای دیگری از جمله درآمدزایی زیاد و مهم‌ترین آن کاهش وابستگی هرچه بیشتر درآمد دولت به نفت، یکی از بهترین نظام‌های مالیاتی غیر مستقیم شناخته شده است.
تعاریف متعددی از این مالیات ارائه شده است. در مصوب ماده 3 قانون مالیات ارزش افزوده سازمان مالیاتی کل کشور این گونه تعریف شده است:
مالیات بر ارزش افزوده: مالیات غیر مستقیمی است که بر تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین وضع می‌گردد.
نحوه محاسبه
پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به صورت دوره‌ای و هر سه ماه یکبار است. در صورت عدم پرداخت مودی شامل جریمه خواهد شد.
هر مودی باید مالیات پرداخت شده توسط خود را از مالیات گرفته شده از خریدار کسر کرده و مابقی آن را به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند.
بار اصلی پرداخت این نوع مالیات بر عهده مصرف‌کننده نهایی خواهد بود و تولیدکننده نباید هیچ مالیاتی پرداخت کند.
نرخ مالیات بر ارزش افزوده
نرخ مالیات بر ارزش افزوده شامل دو بخش مختلف مالیات و عوارض می باشد.
در ابتدا که قانون مربوطه تصویب شد، نرخ 3 درصد برای آن در نظر گرفته شد و سپس به مرور زمان اضافه شد.
این نرخ تا سال 90 ثابت مانده و در این سال به 4 درصد افزایش یافت.
در سال‌های 91، 92، 93 و 94 نرخ مالیات ارزش افزوده به ترتیب به 5، 6، 8 و 9 درصد افزایش پیدا کرد.
از آن زمان تاکنون این نرخ به میزان 9 درصد ثابت باقی مانده است. از این 9 درصد، 3 درصد از آن مربوط به عوارض و 6 درصد مربوط به مالیات است.
اما ممکن است این نرخ با گذر زمان افزایش پیدا کند.
روش پرداخت
همانطور که قبلا نیز اشاره شد مالیات بر ارزش افزوده به صورت دوره‌های سه ماهه باید پرداخت شود.
نکته مهم این است که مهلت در نظر گرفته شده برای تسویه حساب به مدت 15 روز بعد از دوره است.
برای پرداخت این مالیات ابتدا لازم است که مودیان یک گواهی به نام گواهی ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده را دریافت کنند.
سپس باید در بازه‌های زمانی در نظر گرفته شده به سامانه «Evat.ir» مراجعه کرده و با تکمیل اظهارنامه خود، مالیاتشان را بپردازند.
مودیان فرصت دارند تا 15 روز بعد از پایان هر فصل گزارش مربوط به کالاها و خدمات معامله شده را به همراه میزان مالیات بر ارزش افزوده آنها به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند.
مدارک لازم برای ثبت نام اولیه ارزش افزوده
- کد اقتصادی شرکت
- رونوشت اسناد هویتی اعضای هیات مدیره بر اساس آخرین تغییرات شرکت
- رونوشت آگهی تاسیس شرکت بر اساس اطلاعات مندرج در روزنامه رسمی
- رونوشت آخرین تغییرات شرکت بر اساس اطلاعات مندرج در روزنامه رسمی
- وکالت نامه رسمی
- نشانی کامل دفتر مرکزی شرکت با کد پستی ۱۰ رقمی
- شماره تماس دفتر مرکزی و شماره تلفن مدیرعامل
- هرگونه مجوز فعالیت مثل گواهی تایید صلاحیت پیمانکاران از سازمان برنامه و بودجه یا گواهی فعالیت از وزارت کار که بر اساس اطلاعات در سایت رتبه بندی باشد.
- ارائه اطلاعات بانکی شامل: نام بانک، کد شعبه، شماره حساب
- اطلاعات کد اقتصادی
نرخ عوارض کالا و خدمات در حوزه ارزش افزوده
در فصل هفتم قانون، از ماده ۳۸ به بعد، درباره عوارض کالا و خدمات مشمول VAT، اطلاعاتی ارائه شده است.
درصد هایی که در زیر به آن اشاره می شود، طبق بخشنامه های سازمان، دستخوش تغییر می شود.
لذا اطلاعات داده ایی درباره این قانون را همواره از سایت TAX.GOV.IR استعلام کنید.
عوارض کالا ها و خدماتی که مشمول ماده ۱۶ این قانون است: ۱.۵ درصد
عوارض انواع سیگار و محصولات دخانی: ۳ درصد
عوارض انواع بنزین و سوخت هواپیما : ۱۰ درصد
عوارض نفت سفید و نفت گاز: ۱۰ درصد
عوارض نفت کوره: ۵ درصد
حقوق گمرکی: ۴ درصد ارزش گمرکی کالا
نقل و انتقال انواع خودرو: ۱ درصد قیمت فروش کارخانه داخلی به استثنای ماشین راهسازی.
به ازای سپری شدن هر سال از سال مدل خودرو و حداکثر تا ۶ سال: ۱۰ درصد سالانه
حمل و نقل برون شهری مسافر در داخل کشور به صورت زمینی یا دریایی یا هوایی: ۵ درصد بلیط
عوارض سالانه انواع خودرو سواری و وانت دو کابین داخلی یا خارجی: ۱ درصد هزار قیمت کارخانه
عوارض خودروهایی با عمر بیش از ۱۰ سال (غیر از گازسوز): ۱۰ درصد به ازای هر سال تا ۱۰ سال
عوارض شماره گذاری خودرو و وانت دو کابین داخلی با وارداتی: ۳ درصد قیمت فروش کارخانه
